Program komputerowy jest chroniony prawnie jako utwór. Zatem jego twórca posiadający prawa autorskie, decyduje o wykorzystywaniu tego programu przez inne podmioty. Licencja open source, czyli inaczej licencja otwartego oprogramowania pozwala licencjobiorcy na bardzo szerokie używanie kodu źródłowego. Twórca może udostępnić ten kod albo na nośniku materialnym (np. płycie DVD) albo na stronie internetowej (np. na GitHubie).
Czym jest licencja open source?
W zależności od rodzaju licencji twórca nadaje odpowiednie uprawnienia dotyczące kopiowania oraz modyfikowania kodu. Jedną z najpopularniejszych licencji open source jest licencja MIT (X11). Wskazuje ona, że każdy może wprowadzać do obrotu oprogramowanie nią objęte, bez żadnych ograniczeń, w tym bez ograniczenia prawa do użytkowania, kopiowania, modyfikowania, łączenie, publikowania, sublicencjonowania. Licencja MIT obejmuje również prawo do zezwalania innym osobom na używanie oprogramowania w powyższym zakresie. Jedynym zastrzeżeniem jest udostępnienie przez licencjobiorcę w we wszystkich rozpowszechnianych wersjach noty wskazującej warunki licencyjne i informacje o twórcy. Ponadto twórca nie udziela żadnej gwarancji w zakresie używania oprogramowania, w tym przydatności handlowej lub przydatności o określonych celu, a także braku wad prawnych. Twórca nie podnosi odpowiedzialności za używanie tego oprogramowania przez licencjobiorcę.
Inną popularną licencją jest na przykład Apache License, Version 2.0 – licencja wolnego oprogramowania autorstwa Apache Software Foundation.
Używanie oprogramowania na licencji open source w projektach komercyjnych
W tym zakresie należy zwrócić uwagę na licencję GNU GPL. Kodu na licencji GNU GPL można użyć tylko w programach o takiej samej licencji (GNU GLP). Wynika to z tego, że jest to tzw. licencja wirusowa (inaczej wzajemna, a z ang. reciprocal public license). Oprogramowanie nią objęte niejako „zaraża” każde inne oprogramowanie w którego skład wejdzie, dlatego stosujemy ją do dzieł pochodnych. Taką licencją są m.in. objęte darmowe biblioteki klienckie oraz system bazodanowy MySQL. Licencjobiorca bowinien zatem sprawdzić, czy w tym przypadku podlega wyjątkom od licencji GPL. Jeżeli przedsiębiorca ma zamiar dystrybuować aplikację komercyjną (niezgodną z licencją GPL), wraz ze zintegrowaną bazą MySQL, to powinien nabyć licencję komercyjną.
Jak w takim razie można zarabiać na oprogramowaniu objętym licencją GPL? Twórca oprogramowania może pobierać dowolną opłatę za przekazanie kopii oprogramowania (rozpowszechnianie). Jednakże warto pamiętać, że osoba, która otrzymała kopię może ją rozpowszechniać dalej za opłatą lub bez niej. Oznacza to, że może umieścić kopię na ogólnodostępnym serwerze do pobierania przez ogół użytkowników. Twórca nie może bowiem dystrybuować kopii na zasadach umowy o zachowaniu w poufności (non-disclosure agreement).
Informacje o licencji w umowach licencyjnych i regulaminach
Jeżeli tworzysz swoje oprogramowanie z użyciem ogólnodostępnych bibliotek na licencji open source to dodatkowo powinieneś w Umowie licencyjnej użytkownika końcowego (End User License Agreement, czyli EULA) albo regulaminie świadczenia usług drogą elektroniczną, który zawiera postanowienia licencyjne, wskazać informacje o:
- wykorzystywanym oprogramowaniu open source (jego opis);
- typie licencji tego oprogramowania,
- warunkach licencyjnych i zobowiązaniu licencjobiorcy do ich przestrzegania,
a także adres strony, z której można pobrać kopię oprogramowania oraz wskazane są prawa autorskie twórcy oprogramowania.
Podsumowanie
Przed wykorzystaniem w swoim projekcie danego oprogramowania niezwykle istotne jest zapoznanie się z warunkami jego licencji. Należy przede wszystkim zweryfikować, czy w rzeczywistości jest to licencja open source. Może się bowiem okazać, że konkretna licencja zawiera warunek, który uniemożliwi skomercjalizowanie oprogramowania w pożądany przez twórcę sposób. Albo, że dokumentacja oprogramowania, która również ma być wykorzystywana nie jest objęta warunkami licencyjnymi.
