Cesja domeny – aspekty prawne i podatkowe

Prawne aspekty zbycia prawa do domeny internetowej (tzw. cesja domeny) są o tyle szczególne, że nietypowy jest charakter tych praw. Sama domena internetowa stanowi element adresu, jakim nazywane są witryny internetowe.

Prawo do domeny internetowej jest w istocie prawem do wyłącznego z niej korzystania jako przypisanej do jedynego, niepowtarzalnego adresu strony internetowej, jednak nie obejmuje swobodnego nim rozporządzania. Na przeniesienie praw do domeny musi się bowiem zgodzić rejestrator domeny. Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej na temat samej domeny i praw do niej, pomocny będzie ten artykuł. Domeny nie można zatem sprzedać, można natomiast przenieść obowiązek rejestratora (w Polsce jest to NASK, Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa) w przedmiocie utrzymywania nazwy domeny oraz obsługi technicznej i administracyjnej na inny podmiot. Cesja, czyli umowa przeniesienia praw i obowiązków z tytułu zawartej uprzednio umowy na korzystanie z domeny, obejmować będzie również świadczenie abonenta w postaci ponoszenia stosownych opłat.

Jak dokonać cesji domeny?

Przeniesienie praw do domeny internetowej każdorazowo wymaga złożenia do NASK wniosku o zmianę abonenta, obejmującego oświadczenia dotychczasowego i nowego abonenta o – odpowiednio – zbyciu i przejęciu praw do domeny internetowej. Nowy abonent nie nabędzie własności domeny, a jedynie prawo do korzystania z niej, gdyż własność domeny przysługuje wyłącznie NASK. W praktyce umowy abonenckie nie są zawierane bezpośrednio z NASK, a z jej partnerami. W takim przypadku oświadczenia należy przekazać właściwemu podmiotowi. Podmioty współpracujące z NASK mają często własne procedury przeniesienia praw do domeny (poczynając od wypełnienia odpowiednich formularzy), dlatego należy się z nimi każdorazowo zapoznać.

Co powinno znaleźć się w umowie cesji domeny?

Wydawałoby się, że przypadku, gdy transakcja odbywa się za pośrednictwem rejestratora lub współpracującego z nim partnera to transakcja jest bezpieczna i kupujący nie musi się martwić o to, że po opłaceniu domeny nie zostanie mu ona przekazana. Z reguły zapewne tak jest, ale prawdziwą istotą przeniesienia praw do domeny jest uregulowanie wzajemnych zobowiązań dotychczasowego i nowego abonenta. Ma to znaczenie szczególnie w przypadku, gdy nazwa domeny stanowi znak towarowy lub utwór chroniony prawami autorskimi jego twórcy. Brak bowiem umieszczenia stosownych uregulowań w umowie może mieć niekorzystne implikacje prawne w przyszłości. Nie należy więc tego bagatelizować.

Spory dotyczące domen internetowych często w praktyce sprowadzają się do tego jak daleko sięga prawo ochrony znaku towarowego. Nie ma, co prawda, zakazu rejestracji domeny, której treścią jest słowo zastrzeżone przez kogoś innego, niemniej jednak w wielu przypadkach trzeba się wówczas liczyć z tym, że prawo do takiej domeny może zostać odebrane. Należy również mieć na uwadze przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Cybersquatting to nie tylko praktyka rejestrowania domen internetowych znanych marek, osób lub nazw identycznych z nazwą wybranej firmy i odsprzedawania ich po zawyżonej cenie, ale również rejestracja nazw, które nie są zastrzeżonymi znakami towarowymi, ale w dużym stopniu kojarzą się z daną firmą lub produktem istniejącym przed datą rejestracji domen. Prawo znaków towarowych i ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji to tylko dwa aspekty, które należy wziąć pod uwagę przy konstruowaniu umowy cesji domeny internetowej.

W przypadku, gdy nowy abonent jest naszym kontrahentem pod lupę należy wziąć również dotychczasowe umowy o współpracy, gdyż równie ważne są przepisy prawa konsumenckiego, związane z treściami umieszczanymi na stronie, a odnoszące się do powiązań pomiędzy przedsiębiorcami (np. używanie określonych sformułowań wprowadzających klientów w błąd).

Obowiązki podatkowe

Sposób opodatkowania zbycia praw do domeny zależy od wielu czynników. Nie podlega jednak wątpliwości, że uzyskany z takiej transakcji dochód należy opodatkować. Dlatego, aby prawidłowo rozliczyć podatek dochodowy, najpierw trzeba zakwalifikować dochód do właściwego źródła przychodów:

1. przychód z praw majątkowych (dot. osoby fizycznej nie prowadzącego działalności gospodarczej) – tak należy kwalifikować przede wszystkim cesje praw do domen zawierających nazwę znaku towarowego lub sformułowania stanowiące przedmiot majątkowych praw autorskich (art. 10 ust. 1 pkt 7 i art. 18 ustawy o PIT); przy tego rodzaju przychodach, w części przypadków można stosować podwyższone 50% koszty podatkowe;
2. przychód z innych źródeł (dot. osoby fizycznej nie prowadzącego działalności gospodarczej) – podatnik dokonuje cesji praw do domeny niepodlegającej przepisom ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT);
3. zysk osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą (przy czym nie jest konieczna rejestracja działalności, a jej faktyczne wykonywanie w sposób ciągły i zorganizowany, tj. hurtowa „sprzedaż” domen) – rozliczenie następuje na gruncie ustawy o PIT, wydatki na nabycie praw do adresu internetowego mogą być uznane za koszt podatkowy, o ile był on związany z działalnością podatnika;
4. zysk spółki – rozliczenie następuje na gruncie ustawy o CIT, wydatki na nabycie praw do adresu internetowego mogą być uznane za koszt podatkowy, o ile był on związany z działalnością podatnika.

Natomiast cesja domeny przez podatnika VAT jest traktowana jako odpłatne świadczenie usług, które powoduje, że powinna zostać uiszczona właściwa stawka VAT, w przypadku, gdy podatnik nie może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego. W przypadku, gdy nazwa domeny stanowi utwór objęty prawami autorskimi to będziemy można zastosować obniżoną stawkę 8%. W innych przypadkach należy naliczyć podatek 23%. Sprzedaż praw do domeny podatnikowi lub osobie fizycznej za granicę, o ile podlega VAT, zgodnie z ogólnymi zasadami dotyczącymi miejsca świadczenia usług (także dla usług elektronicznych) powinna być rozliczona w kraju nabywcy (tzw. odwrócone obciążenie – reverse charge).

Podatek PCC nie wystąpi z uwagi na to, że umowa cesji praw do domeny (jako umowa świadczenia usług, a nie sprzedaży) nie jest objęta katalogiem wskazanym w ustawie z dnia 9 września 200 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych.